Ustawodawca w roli orzecznika.


W Dzienniku Ustaw zostało opublikowanych piętnaście zaległych wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że odbyło się to jednak w dość nadzwyczajny sposób. Poza tym, przy okazji ustawodawca wszedł w rolę orzecznika. 

Małżeństwo wyłączy karalność czynu z art. 200 § 1 k.k.?


Gruchnęła informacja, że ponoć konsultowanay jest zakaz obcowania płciowego z osobą poniżej 18 roku życia. Choć zaraz potem zaprzeczono, aby coś takiego miało miejsce, to jednak temat jest bardzo ciekawy pod względem prawnym. Skupiając się więc wyłącznie na kwestiach prawnych warto zadać sobie pytanie, czy jeśli taka regulacja weszłaby w życie, to czy zakaz dotyczyłby również małżonków? To pytanie tylko pozornie wydaje się absurdalne. 

Prawo jest dla ludzi? Nieprawda.


Nie sposób polemizować, że wszelkie prawo zostało ustanowione dla ludzi (łac. hominum causa omne ius constitutum est). Prawo, jako takie jest tworzone dla ludzi, skoro ma regulować różnego rodzaju stosunki społeczne. Zastrzeżenia mogą jednak budzić kąśliwe uwagi pod adresem prawników, którzy posługują się terminologią prawniczą. Społeczeństwo ma zastrzeżenie do ustawodawcy, że tworzy przepisy prawa, które nie są zrozumiałe dla ludzi, a precyzyjniej dla każdego obywatela. Odpowiedź powinna być jedna: "I tak być musi." Jeśli chcesz zrozumieć, trzeba iść na studia prawnicze. Buta? Nic podobnego. To szczerość. 

CrossFit - jedyna forma zalegalizowanego terroru.


W ramach poszukiwań nowych aktywności postanowiłem wybrać się na - jakże ostatnio modny - crossfit. Na samym początku wszystko było śmieszne, wręcz komiczne. Najpierw zobaczyłem salę treningową całą wymalowaną na czarno. Wcale mnie to nie ruszyło. Potem zobaczyłem na ścianie napis: "ryż, woda, terror". Wtedy sobie pomyślałem: "jakie to infantylne". 

Jak sędzia skłania strony do zawarcia ugody w sprawie. Strategia sędziego.


Ciekawym, ale zarazem dziwnym wydaje się być to, że ustawodawca nałożył na sąd obowiązek dążenia do ugodowego załatwiania spraw cywilnych. Nie słyszałem, aby ktoś zastanawiał się na tym, w jaki sposób sędzia miałby skutecznie dążyć do zawarcia ugody? Na co właściwie może pozwolić sobie sędzia realizujący tę powinność, skoro jednocześnie nie może przesądzać wyniku postępowania. Czy sędzia może stosować techniki perswazji, aby doszło do zawarcia ugody? Trudno znaleźć odpowiedź na te pytania.

Wniosek warunkowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego.


Bardzo często strony procesu uzależniają dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego od zaistnienia pewnego stanu rzeczy. Nikt zapewne nie zastanawia się nad tym, czy w ogóle tak sformułowany wniosek jest dopuszczalny z punktu widzenia prawa. I całe szczęście. 

Artykuł 287 k.p.c. - dyscyplinowanie biegłych sądowych.

biegły sądowy

"Ja nie mogę wydać opinii, bo nie mam sprzętu. Ale proszę podać nazwiska z listy biegłych, to kogoś zaproponuję." Taką pomoc zaoferował mi biegły, który nie miał środków, aby wydać opinię w sprawie. Ale jak to się skończyło!

Gdy biegły stwierdza, że opinii wydać nie można.


Strona procesu narzeka zwłaszcza wtedy, gdy biegły sądowy wyda opinię dla niej niekorzystną. Co jednak zrobić, jeśli biegły, który miał umiejętności, stwierdza iż opinii nie da się wydać. To bardzo ciekawe zagadnienie, z którym spotkałem się tylko dwa razy w czasie swej praktyki. Czy wtedy należy powołać innego biegłego? A może to oświadczenie biegłego należałoby potraktować, jako opinię?

Węgierska droga?


Powoli pojawiają się kolejne informacje na temat planowanych zmian w sądownictwie powszechnym i administracyjnym. O ile chęć pozbawienia sędziów rzekomego „dorabiania” była już w programie wyborczym partii politycznych, o tyle nie pamiętam, aby cokolwiek pisano o wcześniejszym stanie spoczynku np. dla sędziów Sądu Najwyższego, zwłaszcza że poprzednia koalicja wydłużyła wiek przejścia w stan spoczynku dla wszystkich sędziów. A może będzie tak, że sędziowie rejonowi, okręgowi i apelacyjny będą mieli obowiązek pracować do 67 roku życia, ale już sędziowie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego tylko do 65 roku życia?

Lekarze świadkami, czyli jak uniknąć paraliżu szpitala.


Czy dopuszczalnym jest przesłuchanie w charakterze świadków na jednym terminie rozprawy niemal wszystkich lekarzy danego szpitala? Czy może to mieć wpływ na funkcjonowanie szpitala? Co w takiej sytuacji mógłby zrobić sędzia oraz pełnomocnik szpitala?

Organizacje Pożytku Publicznego obowiązkowo w mediach narodowych.


Albo byłem niezbyt uważny albo jednak nikt tego wcześniej nie poruszył. Otóż, w projekcie ustawy o mediach narodowych pojawił się obowiązek każdorazowego wyemitowania wystąpienia takich osób, jak: Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezydent Rzeczypospolitej i Prezes Rady Ministrów. Tak na marginesie to nie wiem dlaczego taka akurat kolejność prezentacji osób. Ale to zapewne drobnostka.

Artykuł 102 k.p.c. niezgodny z Konstytucją?

Trybunał Konstytucyjny już 17 maja 2016 roku zajmie się bardzo ciekawym zagadnieniem prawnym. Z treści skargi konstytucyjnej wynika, że chodzi o ewentualne stwierdzenie, iż art. 102 Kodeksu Postępowania Cywilnego jest niezgodny z art. 2, 32 i 45 Konstytucji RP, lecz w zakresie, w jakim art. 102 k.p.c. wyłącza możliwość żądania zwrotu kosztów procesu przez stronę wygrywającą proces w sytuacji, w której Sąd uznając, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek jednocześnie odstępuje od obciążenia kosztami procesu bądź w całości bądź w części stronę przegrywającą sprawę, jednocześnie nie zwracając stronie wygrywającej kosztów od Skarbu Państwa. 

Zaufanie wobec sędziów.


Wiele się mówi i pisze o tym, że społeczeństwo nie ma zaufania do sądów. Niemal wszyscy twierdzą, że należy uzdrowić sądownictwo, które jest w zapaści. Wspomina się również, że należy odbudować zaufanie do sędziów, które jest niezwykle niskie. Postanowiłem nieco przyjrzeć się temu zjawisku. Zastanawia mnie, skąd się bierze opinia, że w Polsce, ponoć w przeciwieństwie do innych krajów, jest tak fatalnie z tym zaufaniem wobec sędziów. Czy tak jest rzeczywiście?

Konstytucja, czyli trójpodział władz.


Co roku próbujemy, niemal każdy na swój sposób, świętować dzień ustanowienia Konstytcji 3 Maja. Być może należałoby świętować nie tyle ustanowienie tej czy innej Konstytucji, lecz samo poszanowanie pewnych kluczowych zasad, standardów, które decydują o istocie każdej nowoczesnej konstytucji. To zasady decydują o istocie samej konstytucji.

Wzór uzasadnienia wyroku - niewykazanie legitymacji czynnej cesjonariusza.


Właściwie to nie ma zwyczaju prezentowania wzorów uzasadnień wyroków. Różnego rodzaju wzory uzasadnień wyroków można znaleźć w monografiach dotyczących metodyki pracy sędziego. Prawdziwym źródłem uzasadnień wyroków są zbiory orzeczeń. Na szczególną uwagę zasługują portale orzecznictwa. Faktem natomiast jest, że raczej publikowane są wyroki sądów drugiej instancji. Poza tym, zwykle są to uzasadnienia bardzo obszerne. Poniżej chciałem zaprezentował przykładowe uzasadnienie wyroku. Jest to uzasadnienie bardzo uproszczone i krótkie, ale - jak się okazało - wystarczające, aby wyrok się ostał. 

Zaprzeczam zaprzeczeniu!


Trudno o tym pisać, bo wkraczam w bardzo delikatną materię. Chodzi o krytykę działań zawodowych pełnomocników. Proszę to jednak odebrać, jako swego rodzaju komentarz dotyczący bardzo „niepokojącego”, żeby nie powiedzieć „dziwnego” zjawiska. Nie jest to ani przejaw buty, ani arogancji z mojej strony. Mam świadomość tego, że błędy nie są czymś abstrakcyjnym i zdarzają się niemal każdemu. Ale to o czym króciutko piszę poniżej, to pewnego rodzaju maniera, która niekiedy prowadzi do przegrania procesu. 

Multiprawda, to nie prawda.

Prawda nie przemija.

Wielu tak, jak Piłat pytają "A czym jest prawda?". Żyjemy bowiem w czasach relatywizmu, w czasach, w których niemal każdy ma "swoją prawdę". Okazuje się jednak, że samo przeświadczenie o "swojej prawdzie" nie jest jeszcze najgorsze, gdyż takie przeświadczenie kreuje "czyjąś prawdę". Istnieją bowiem poważniejsze problemy, jak np. chęć narzucenia komuś "swojej prawdy". W obecnych czasach nie tylko sędziwie z tym muszą się mierzyć. 

Sędzia Trybunału nie uznaje wyroku Trybunału Konstytucyjnego?



Wczoraj, tj. 6 kwietnia 2016 roku w sprawie o sygn. P 5/14 Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, do którego zdanie odrębne złożył niedawno wybrany sędzia Trybunału Konstytucyjnego Piotr Pszczółkowski. Zaskakujące jest to, że przedmiotowe zdanie odrębne przeszło właściwe bez echa, podczas gdy wydarzyła się rzecz niesłychana. Otóż, sędzia zgłaszający zdanie odrębne de facto dał do zrozumienia, że nie uznaje zasad, na których opiera się funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego, ale i każdego sądu.

Przedsiębiorca kontra konsument. Kiedy ruszy Centralny Rejestr Nieuczciwych Przedsiębiorców?


Ciekawi mnie kiedy wreszcie ruszy "Centralny Rejestr Nieuczciwych Przedsiębiorców". Istotą wszelkich rejestrów jest ich powszechna jawność, łatwość przeglądania. W dobie internetu, taki rejestr będzie dostępny dla znacznej części społeczeństwa, zwłaszcza że już teraz bardzo dużo transakcji odbywa się online. Czy przedsiębiorcy mają się czego obawiać?

Kupiłeś wierzytelność, którą chcesz wyegzekwować? Udowodnij, że jesteś wierzycielem (cesjonariuszem).


Trudno zliczyć sprawy przegrane przez różnych wierzycieli tylko dlatego, że nie potrafili wykazać legitymacji czynnej, tj. faktu, że cokolwiek ich łączy z pozwanymi. Rzeczą zupełnie niezrozumiałą jest sytuacja, w której podmiot profesjonalnie zajmujący się ściąganiem długów przegrywa proces tylko dlatego, że albo "zapomniał" albo po prostu nie wiedział, jak należycie wykazać następstwo prawne, tj. fakt skutecznego nabycia wierzytelności. 

Rozterki sędziego. Czy tak było naprawdę?


Sprawa była jakaś wyjątkowa? Niekoniecznie. A może była skomplikowana pod względem prawnym? Nie bardzo. Może jednak chodziło o dowody? Tak jakby. A może dwie alternatywne wersje zdarzenia, z których jedną musiał wybrać sędzia sprawozdawca? Właśnie o to chodzi. No i w czym problem? No przecież ktoś musiał kłamać. Niekoniecznie. A nawet jeśli, to kto?

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej gwarantem sprawności Trybunału Konstytucyjnego.


Prokurator Generalny, który stał się Ministrem Sprawiedliwości Prokuratorem Generalnym, nagle zmienił swoje stanowisko i uznał, że Trybunał Konstytucyjny nie może jednak rozpoznawać sprawy z pominięciem przepisów ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22 grudnia 2015 roku. Dlaczego?

Prawo odmowy zeznań osoby o orientacji homoseksualnej przed sądem cywilnym.


W dniu 25 lutego 2016 roku 7 sędziów Sądu Najwyższego (I KZP 20/15) podjęło uchwałę, w myśl której zawarty w art. 115 § 11 kodeksu karnego zwrot „osoba pozostająca we wspólnym pożyciu” określa osobę, która pozostaje z inną osobą w takiej relacji faktycznej, w której pomiędzy nimi istnieją jednocześnie więzi duchowe, fizyczne oraz gospodarcze. Wyraźnie też zaznaczono, że odmienność płci osób pozostających w takiej relacji nie jest warunkiem uznania ich za pozostających we wspólnym pożyciu w rozumieniu art. 115 § 11 kodeksu karnego. Pojawia się zatem pytanie czy przedmiotowa uchwała ma jakiekolwiek znaczenie również na gruncie postępowania cywilnego?

Pełnomocnik potrzebny od zaraz, zwłaszcza gdy zbliża się pożar.


Tak się zastanawiam. Dlaczego prezydent Lech Wałęsa nie ma swojego rzecznika? Dlaczego nie ma doradcy od wizerunku? Dlaczego nie ma pełnomocnika? Są takie chwile, kiedy bez wsparcia lepiej nie wychodzić z domu, lepiej nic nie mówić. 

Wybiórcze poszanowanie prawa.


Tego samego dnia, na tej samej drodze, w odstępie około 9 godzin, widziałem rozbite samochody uczestniczące w dwóch różnych kolizjach drogowych. Pierwsza kolizja miała miejsce w czasie drogi do pracy, zaś druga w drodze powrotnej do domu. Ku mojemu zaskoczeniu, co można dostrzec na niewyraźnym zdjęciu, druga z kolizji miała miejsce zaraz przy znaku ostrzegającym przed wypadkami. 

Umorzenie postępowania w razie bezzasadnego wniosku o podjęcie postępowania? Uchwała SN z 18.11.2015 r. III CZP 74/15



Bardzo często się zdarza, że sąd zawiesza postępowanie, gdyż nie jest znany adres zamieszkania pozwanego, któremu nie można doręczyć pierwszego pisma procesowego w sprawie. To na stronie powodowej spoczywa wówczas obowiązek podania aktualnego adresu zamieszkania pozwanego i to pod warunkiem umorzenia postępowania. Praktycznym problemem stało się to, czy wskazanie nowego, choć niewłaściwego adresu zamieszkania pozwanego, uniemożliwiało sądowi umorzenie postępowania. 

O wystąpieniu „szkody całkowitej” decyduje biegły sądowy.


W procesie o wypłatę odszkodowania za szkody poniesione w wypadku komunikacyjnym bardzo często pojawia się wątpliwość, czy zaistniał przypadek tzw. szkody całkowitej. Niekiedy można odnieść wrażenie, że zakładowi ubezpieczeń wręcz zależy na tym, żeby taka sytuacja zaistniała. Aby tak się stało koszty naprawy zostają zawyżone, w tym sensie, że w ramach kosztorysu naprawy przewiduje się najwyższe opłaty za robociznę oraz najwyższe stawki części zamiennych. Taka manipulacja ma jednak krótkie nogi. 

Nieprecyzyjnie oznaczona data początkowa naliczania odsetek, jako brak formalny pozwu.

Jedni stwierdzą, że się czepiam. Inni zauważą, że to przerost formy nad treścią. Znajdą się i tacy, którzy uznają, że w gruncie rzeczy bardzo to ułatwia życie zarówno stronie powodowej, pełnomocnikom, jak i sędziom. Niestety, ale zdarza się, że staje się to prawdziwym utrapieniem. Chodzi o oznaczanie daty początkowej naliczania odsetek poprzez użycie wyrażenia: „z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa”.

Łatwiej zostać Prokuratorem Generalnym, niż asesorem prokuratorskim.


Już pobieżna lektura projektu ustawy o prokuraturze może wywołać lekką konsternację. Okazuje się bowiem, że tzw. racjonalny ustawodawca przewiduje wyższe wymagania dla asesora prokuratorskiego, niż dla samego Prokuratora Generalnego, czyli szefa wszystkich szefów i ich podwładnych. Myślę, że dałoby się nawet obronić stanowisko, iż więcej wymaga się od asystenta prokuratora, niż od Prokuratora Generalnego. Czy to możliwe? 

Odsetki po nowelizacji w postępowaniu uproszczonym i e-sądzie. Czyżby powrót do źródeł?


Nie da się ukryć, że nowe – wręcz nowatorskie – rozwiązania kodeksowe w zakresie odsetek nastręczają wiele problemów praktycznych. Warto jednak mieć na uwadze to, że przynajmniej część wątpliwości było już kiedyś wyjaśnionych. Być może kluczem do rozwiązania problemów, które będą się pojawiały, jest świadomość tego, że należy tak opisać żądanie odsetkowe, aby było jednoznaczne, zrozumiałe, odpowiadające prawu i nadające się do egzekucji.

Zakaz konkurencji po nowemu? Skarb Państwa, jako podmiot uprzywilejowany?


Ustawa z dnia 30 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji wciąż mnie zadziwia. Tak mało artykułów, a tyle wśród nich prawniczych kwiatków. Choć może należałoby raczej powiedzieć bubli albo wręcz celowego działania zmierzającego do pozbawienia praw nabytych przez te podmioty, które nawiązały relacje cywilnoprawne ze Skarbem Państwa. Może się mylę, ale ustawa, która zmienia istniejący już stosunek pracy, chyba jednak narusza zasady prawa. 

Odsetki ustawowe i umowne, kapitałowe oraz za opóźnienie. Zmiany rewolucyjne!


Można chyba mówić o prawdziwej rewolucji w odsetkach. Z dniem 1 stycznia 2016 roku ustawodawca nie tylko wprowadził zupełnie nowy sposób obliczania odsetek, ale również wprowadził odmienne stopy procentowe dla odsetek ustawowych, o których stanowi art. 359 § 2 k.c. i dla odsetek, których dotyczy art. 481 k.c. Zaryzykuję stwierdzenie, że nikt raczej nie zastanawiał się nad tym, jaka jest różnica między wskazanymi odsetkami. Teraz, ze względu na różne stopy procentowe, trzeba będzie się nad tym pochylić i jakoś sobie z tym poradzić. 


Nie martw się na zapas, bo sprawa wyjątkowa może stać się banalna.


Ile to już razy okazywało się, że sprawa, która na początku wydawała się być niezwykle skomplikowana, ostatecznie kończyła się banalnie. Problem w tym, że zanim okaże się, iż sprawa jest prosta, wielu nastawia się na prawdziwą batalię. Nie można jednak odpuszczać. Nie wolno takiej wrzucić w czeluści szafy. Pamiętam sprawę, która wydawała się w tym sensie wyjątkowa, że w grę wchodził przepis, o którym od wielu już lat mówiło się, iż jest niekonstytucyjny. Planowałem nawet pytanie do Trybunału Konstytucyjnego. Zastanawiałem się, jak długo sprawa będzie u mnie wisiała. I co?

Pomni gorzkich doświadczeń …


Dla tych wszystkich, którzy kwestionują konieczność pominięcia przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego przepisów ostatniej nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, chciałbym przytoczyć bardzo ważny fragment preambuły naszej Konstytucji.