W czasie odbierania przyrzeczenia od świadka sędziowie stoją ?


Jeśli świadek ma składać zeznania, przewodniczący odbiera od niego przyrzeczenie o następującej treści:
"Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome".
Zadam śmieszne, ale uzasadnione pytanie, czy podczas wypowiadania przez świadka powyższej formuły sędzia stoi czy może jednak siedzi ?


Wątpliwości

Paradoksalnie może się pojawić jeszcze jedna ewentualność. Może też być tak, że podczas odbierania od świadka przyrzeczenia sędzia powstaje z miejsca, ale zaraz potem siada, tj. jeszcze przed wypowiedzeniem całej formuły przez świadka.

Sprzeczność przepisów

Oczywiście dzisiejsze rozważania mają raczej charakter humorystyczny, ale podyktowany ewidentnym niedopatrzeniem ustawodawcy.
Zgodnie z treścią art. 269. § 1. k.p.c.
"Świadek składa przyrzeczenie, powtarzając za sędzią lub odczytując na głos tekst przyrzeczenia, przy czym wszyscy - z wyjątkiem sędziów - stoją".

Oznacza to, że w myśl przepisu ustawy sędziowie w trakcie składania przysięgi siedzą.

Zgodnie natomiast z treścią § 81. 1. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 roku - Regulamin urzędowania sądów powszechnych
"Wszyscy obecni na sali rozpraw, nie wyłączając uczestniczących w posiedzeniu prokuratora (oskarżyciela publicznego) i protokolanta, powstają z miejsc w czasie wejścia sądu na salę, odbierania przez sąd przyrzeczenia, ogłaszania wyroku oraz w czasie opuszczania sali przez sąd. Sędziowie powstają z miejsc podczas odbierania przyrzeczenia".

Nie budzi zatem wątpliwości, że przywołany przepis regulaminu wydany na podstawie art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych nakazuje sędziemu, aby powstał z miejsca podczas odbierania przyrzeczenia.

Usunięcie sprzeczności

Jak zatem usunąć tę sprzeczność. Właściwie nie stanowi to żadnego problemu. Sędziowie są bowiem związani ustawą i konstytucją, a zatem nie muszą stosować się do regulaminów sprzecznych z ustawą. Poza tym, przepis art. 269 k.p.c. został zmieniony przepisem art. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, a zatem aktem późniejszym od przywołanego wyżej regulaminu.

A może jednak przepisy te nie są sprzeczne i dają się pogodzić w drodze interpretacji. Przecież przepis ustawy jedynie nie przewiduje obowiązku, aby sędzia stał w czasie odbierania przyrzeczenia. Z kolei przepis regulaminu przewiduje, aby sędzia powstał z miejsca podczas odbierania przyrzeczenia. Nikt chyba nie ma wątpliwości, że powstanie z miejsca to nie to samo co stanie.

Z tego właśnie względu można przyjąć humorystyczną interpretację w myśl której sędzia najpierw powstanie z miejsca, by zaraz potem usiąść. Dzięki temu sędzia dostosuje się do tych przepisów.

Podsumowanie
Oczywiście nie taka była intencja ustawodawcy. Nie zmienia to jednak faktu, że należałoby przepis regulaminu dostosować do przepisu ustawy i to pomimo tego, że właściwa interpretacja nakazuje uznać, że sędzia w czasie odbierania przyrzeczenia ani nie wstaje z miejsca, ani nie stoi, tylko po prostu siedzi.

5 komentarzy:

  1. Mnie za to frapuje rozbieżność w tym zakresie pomiędzy procedurą cywilną (art. 269. § 1. k.p.c.), a procedurą karną (art. 188. § 2. k.p.k.)...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Być może ustawodawcy chodziło o to, aby sędziemu cywiliście okazać większy szacunek, niż sędziemu karniście ? :-)

      Usuń
  2. Dla wyjaśnienia tego dylematu należy się odwołać do ratio legis, którym podobno było zapobieżenie sytuacji, w której sędzia wstając zasłania kamerę służącą do e-protokołu:) Powstanie chwilowo by ją zasłaniało, więc chyba lepiej żeby sąd jednak cały czas siedział. Zapewne znaleźliby się wyznawcy teorii spiskowych, którzy uznaliby, że przez tę chwilę w której sędzia zasłonił kamerę jej oku umknęły rozmaite bezeceństwa, typu tajne znaki dla świadka itp.:) W sądach karnych na razie nie wprowadzono e-protokołu, stąd nie zmieniono przepisu dot. odbierania przyrzeczenia.

    OdpowiedzUsuń
  3. Też słyszałem o takim uzasadnieniu :-)

    OdpowiedzUsuń
  4. wszyscy słyszeli, więc musi być prawdą. racjonalny ustawodawca zapomniał jednak o przyrzeczeniu z art. 590 kpc

    OdpowiedzUsuń

Blog działa na zasadzie non-profit. Komentarze nie mogą zawierać kryptoreklamy, w tym linków odsyłających do stron internetowych, czy też podmiotów proponujących jakiekolwiek usługi, czy też sprzedaż jakichkolwiek towarów. Z uwagi na częste ignorowanie powyższego zakazu, ewentualne umieszczenie zakazanych treści wiąże się z jednoczesną zgodą na ponoszenie opłaty w kwocie 99 zł za każdy dzień istnienia takich treści w komentarzach.