Rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie kosztów procesu zasądzonych wyrokiem zaocznym.


To zagadnienie wcale nie jest banalne. Wyrok zaoczny uwzględniający powództwo o zapłatę konkretnej kwoty będzie zwykle zawierał taki punkt, w którym znajdzie się formuła: "nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności". Warto postawić pytanie, czy takie sformułowanie oznacza, że przedmiotowy rygor dotyczy także kosztów procesu zasądzonych takim wyrokiem ?


Rygor natychmiastowej wykonalności

Zasadniczo jest tak, że wyroki są wykonalne i stanowią tytuł egzekucyjny dopiero wówczas gdy staną się prawomocne. Wyjątkowo może być tak, że wyrok będzie wykonalny jeszcze zanim nastąpi jego uprawomocnienie. 

Na szczególną uwagę zasługuje jeden z takich wyjątków określony w art. 333. § 1. pkt 3) k.p.c., z którego wynika, że "Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli [...] wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny".

Nie trzeba wyjaśniać, że ta sytuacja występuje niezwykle często, zwłaszcza iż znaczna część wyroków zaocznych dotyczy uwzględnionych powództw o świadczenia pieniężne. 

Formuła 

Zawarte w wyroku postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności wyraża się zwykle w następującej formule: "[...] nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności". Taką formułę zamieszcza się chyba najczęściej, gdyż zazwyczaj sąd wyrokiem zaocznym uwzględnia powództwo w całości. 

Oczywiście zdarza się i tak, że powództwo zostaje częściowo oddalone. Wówczas w punkcie I. wyroku zaocznego wpisze się np. formułę: "[...] zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5000 (pięciu tysięcy) złotych", zaś w punkcie II. tego wyroku zamieści się np. takie sformułowanie: "oddala powództwo w pozostałej części". W takiej akurat sytuacji, formuła dotycząca rygoru natychmiastowej wykonalności raczej przybierze następującą postać: "nadaje wyrokowi zaocznemu, w zakresie jego punktu I., rygor natychmiastowej wykonalności".

W tym miejscu warto odnotować, że w sprawach dotyczących opróżnienia lokalu mieszkalnego zdarzają się sytuacje tego typu, że eksmitowanym pozwanym, za wyjątkiem np. jednego, trzeba będzie przyznać lokal socjalny. W takim przypadku, formuła dotycząca rygoru natychmiastowej wykonalności może brzmieć następująco: "[...] nadaje wyrokowi zaocznemu, w zakresie jego punktu I., rygor natychmiastowej wykonalności co do pozwanego ...."

Wszystko oczywiście sprowadza się do tego, aby wyrok był precyzyjny i nadawał się do wykonania. 

Rygor nadawany wyrokowi a nie postanowieniu

Przechodząc do sedna problemu trzeba uprzednio wskazać, że w wyroku zaocznym zawarte być powinno również rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Najczęściej jest tak, że orzeczenie o kosztach procesu jest umieszczane w punkcie wyroku zaocznego bezpośrednio poprzedzającym rozstrzygnięcie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności. 

Trzeba odnotować, że rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w takim wyroku jest w istocie postanowieniem. Oznacza to, że jest to postanowienie o kosztach procesu tyle tylko, że zawarte w jednym z punktów wyroku zaocznego. 

Nie nadaje się rygoru na koszty procesu ?

W mojej ocenie, konsekwencją tego jest to, iż zawarta w wyroku zaocznym formuła "nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności" nie odnosi się do rozstrzygnięcia o kosztach procesu.  

Zdaję sobie sprawę z faktu, że w większości przypadków taki zapis będzie jednak interpretowany odmiennie, tzn. w ten sposób, że rygor natychmiastowej wykonalności obejmuje wszystko to co zostało ujęte w poszczególnych punktach wyroku zaocznego. 

Z tego względu lepsza byłaby formuła następująca: "nadaje wyrokowi zaocznemu, w zakresie jego punktu I., rygor natychmiastowej wykonalności". Wówczas nie będzie budziło wątpliwości, że rygor został nadany tylko co do tej części wyroku, która odnosi się do świadczenia głównego. 

Zaprezentowany pogląd wydaje się być kontrowersyjny, aczkolwiek znajdujący uzasadnienie w literalnym brzmieniu przepisu, który w tym wypadku nie powinien być interpretowany rozszerzająco. Poza tym, łatwo jest dostrzec w doktrynie pewną niespójność w interpretacji przepisów. Istnieje bowiem pogląd, że postanowienia - nawet te zamieszczone w wyroku - z uwagi na treść przepisów art. 360, 396 k.p.c. są zawsze natychmiast wykonalne i nie muszą być zaopatrywane w rygor natychmiastowej wykonalności. Z drugiej jednak strony dominujący jest pogląd, że akurat te postanowienia o kosztach procesu, które są zamieszczone w sentencji wyroku, nie są natychmiast wykonalne z mocy samego prawa. Stają się takie tylko wtedy, gdy zostaną zaopatrzone w rygor natychmiastowej wykonalności. Trudno jest jednak znaleźć przekonywujący argument przemawiający za tym, że orzeczeniu o kosztach procesu zawartemu w wyroku zaocznym należy nadać rygor natychmiastowej wykonalności, skoro w myśl analizowanego artykułu rygor nadaje się wyrokowi, a nie postanowieniu. 

9 komentarzy:

  1. Panie Sędzio - lud nieśmiało prosi o jakiś komentarz, a może nawet wpis odnośnie niekonstytucyjności BTE - temat kiedyś bardzo interesująco poruszany na blogu.

    Ja mam taki problem, odnośnie powielania mitu,,że banki teraz na nowo pokochają weksle albo poddanie się egzekucji w akcie notarialnym.

    A po co bankom weksle, skoro są bankami i mogą mieć nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie samych wyciągów z ksiąg bankowych?

    Chyba wszyscy zapomnieli o takim przepisie: art. 485 KPC:

    "§ 3. Sąd może wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty. "

    PO CO BANKOWI WIĘC WEKSEL skoro może otrzymać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie wyciągu ksiąg bankowych? To co wszyscy mogą zrobić (uzyskać nakaz w nakazowym, co sprowadza się tylko do zbadania formalności przez sąd, tak jak przy BTE) na podstawie weksla, do tego bank nie potrzebuje nawet weksla. Koszty sądowe w nakazowym są niskie - tylko 1/4 normalnych kosztów - a dłużnik ma prawo obrony, może wnieść zarzuty (pochopnie tego nie zrobi - musi zapłacić 3/4 opłaty), ale ma szansę obrony, a nie dopiero na etapie postęp. egzekucyjnego, tak jak w BTE.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A na ilu blogach przedmówca zamierza pytanie powielić?
      Na razie widziałem na trzech...

      Usuń
    2. A o czym tu pisać - TK stwierdził, iż niekonstytucyjne i koniec. Tylko trochę szkoda dla kredytobiorców, w kontekście ostatnich orzeczeń Sądu Najwyższego tyczących się bte :)

      Usuń
    3. Zastanawiałem się jak ten temat ugryźć, bo faktycznie o samej niekonstytucyjności nie ma co pisać. Chyba, że o konsekwencjach. Co do wyciągu, to już trochę pisałem tutaj:

      http://pozywam.blogspot.com/2014/11/nakaz-zapaty-w-nakazowym-na-podstawie.html

      "Wyciąg z ksiąg" ma jednak wiele wad.

      Usuń
  2. Chętnie poczytam o konsekwencjach :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Nakaz zapłaty w ostęp. nakazowym na podstawie wyciągu z ksiąg baniowych ma taka wadę - nie staje się natychmiast wykonalny, tak jak przy nakazie z weksla.

    a contrario art. 495 § 3 kpc:
    Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu. Przepisy o ograniczeniu wykonalności w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.

    Czyli jednak banki będą korzystać z weksli i egzekucji z aktów notarialnych zamiast z wyciągów z ksiąg bankowych.

    OdpowiedzUsuń
  4. Co do posta: Nie uważam tego poglądu za kontrowersyjny. W większości przypadków z jakimi się zetknąłem sąd nadaje rygor tylko w zakresie roszczenia głównego.
    Co do BTE. Mnie ten wyrok zaskoczył. Przewidywałem inne rozstrzygnięcie (http://palka-zapalka.blogspot.com/2013/07/tytu-egzekucyjny-skok.html)

    OdpowiedzUsuń
  5. Dla mnie również standardem jest, że rygor jest nadawany tylko na wyrok, nie na zawarte w nim postanowienie.

    Por. chociażby: http://2.bp.blogspot.com/-yAl9ZxWwGFs/UQP_QRH9yhI/AAAAAAAAABY/ii6woWTGThI/s1600/tytul1.jpg

    OdpowiedzUsuń
  6. Ja również wyraźnie wskazuje w treści wyroku zaocznego, na który punkt jest nadawany rygor.

    OdpowiedzUsuń

Blog działa na zasadzie non-profit. Komentarze nie mogą zawierać kryptoreklamy, w tym linków odsyłających do stron internetowych, czy też podmiotów proponujących jakiekolwiek usługi, czy też sprzedaż jakichkolwiek towarów. Z uwagi na częste ignorowanie powyższego zakazu, ewentualne umieszczenie zakazanych treści wiąże się z jednoczesną zgodą na ponoszenie opłaty w kwocie 99 zł za każdy dzień istnienia takich treści w komentarzach.